Recensie: Het Prullarium

Kunnen prullaria bijzonder zijn? Kan iemand zijn leven lang zoeken naar iets zonder waarde wat toch heel bijzonder is? Kan iets bijzonder zijn wat in zichzelf een prullarium is? 
Na het lezen van Het Prullarium van Ernst Bergboer blijven er meer vragen hangen dan antwoorden worden gegeven. En dat is blijkbaar ook de bedoeling van Bergboer. Zou dit niet het doel van elke ‘literaire’ schrijver moeten zijn?

Het Prullarium is een kleine roman van uitgeverij Kok, vooral bekend vanwege godsdienstige boeken. In het boek verzamelt Tjalk Zwerk prullaria en hoopt ooit Het Prullarium te vinden. Tegelijkertijd is in de stad een politieke beweging op komst.

Deze beweging, de partij der Paljassen, wordt aangevoerd door de populistische politica Eleonora Spicht. Deze vrouw, geënt op vele voorbeelden uit onze eigen politiek, is een enorme vrouw met twee handen als hammen zo groot. Ze is uitstekend in staat om het hele volk mee te nemen in haar afkeur van de Hunnen, de mensen die van buiten de stad komen en met vreemde geuren, onverstaanbare klanken en kleren van buitensteedse snit de stad overspoelen. Spicht wil terug naar een stad waar snert wordt gegeten, hutspot, klapstuk, stampot en andijvie.

Ondertussen heeft Zwerk het Prullarium, een niet concreet omschreven prul, gevonden. Dit Prullarium wordt door Spicht betiteld als erfgoed van de stad en moet worden tentoongesteld in het museum, Kunst & Kits, in een aparte ruimte inclusief beveiliging. Rijen dik staan de mensen te wachten om het Prullarium te aanschouwen totdat het na enkele dagen wordt gestolen. Vanzelfsprekend geeft deze diefstal weer voldoende voer voor de discussie tussen de Onzen en de Hunnen.

Bergboer heeft een vermakelijke eerste roman geschreven waarin hij meerdere zaken uit de hedendaagse politiek tegen het licht houdt. Een populistische politica die met enkele one-liners een hele stad meekrijgt in haar denkbeelden. Een ingeslapen gemeenteraad die alleen bezig is met haar eigen bestaansrecht. En iets zonder enige waarde wordt gebombardeerd tot kunst en tentoongesteld als het erfgoed van de stad.

De humor in het boek zit in de namen van de hoofdpersonen zoals bijvoorbeeld Spicht voor een enorm grote vrouw, de Partij der Paljassen en Gorgon en Zola als bewakers van Het Prullarium. Maar ook in de vele mooie zinnen die een situatie beschrijven zoals:

Langzaam rees de gestalte van de Spicht op en schoof voor het venster als een wolkenbrij voor de zon, de raadszaal hullend in schemerig licht. De automatische verlichting knipperde even en ging aan, tot verrukking van het raadslid met de hoornen bril die het spul – het modernste van het modernste – geleverd en geïnstalleerd en daar een fijne duit aan overgehouden had.

Tot slot twee punten van kritiek. Ik begon deze recensie met een aantal vragen die in het laatste hoofdstuk worden gesteld. Alsof de lezer zelf niet in staat is deze vragen te stellen, wordt hij door Bergboer geholpen.
 En een tweede is de veelheid aan woorden en zinnen die Bergboer af en toe kiest alleen maar omdat het dan bombastisch klinkt zoals kwinkelerende vogels in uitbottende takken. Hierdoor verliest het verhaal af en toe zijn vaart.

Het Prullarium is een prima debuutroman van Ernst Bergboer en ik hoop dat uitgeverij Kok nog meer van dergelijke titels durft uit te geven.

Jos Aikema is ChristenUnie-raadslid in Harderwijk en ICT-manager.