Hervormd en hersteld hervormd geruzie
In Nederhemert was het weer raak: daar kunnen hervormden en hersteld hervormden écht niet met elkaar door één deur en dus moest de rechtbank tussenbeide komen. Het conflict gaat terug naar 2004 toen de Nederlandse Hervormde Kerk opging in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Dat wilden een hoop zware gelovigen niet en die richtten de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) op. Een kerkscheuring dus! Om het leed wat dragelijker te maken, stelde de PKN de Commissie Bijzondere Zorg (CBZ) in die in de gescheurde gemeenten alles weer goed zou maken (in praktijk: het geld verdelen, voorzieningen treffen). Maar dat leidde tot getouwtrek dat maar liefst vijf jaar lang duurde en het draaide allemaal om één vraag: wie is nu nog de Nederlandse Hervormde Kerk? Is dat de HHK of de PKN?
Na een jarenlange rechtsgang bepaalde de rechtbank in 2008 dat de PKN de voortzetting is. Zes hersteld hervormde gemeenten waren het hier helemaal niet mee eens en gingen in beroep. Maar helaas! In 2009 werd dit hoger beroep ook in het voordeel van de PKN afgerond. Een overzichtje van de ergste en – het moet gezegd worden – de meest genante ruzies tussen de twee groepen:
Nederhemert
Erg lief van de PKN: omdat de meeste Nederhemerters hersteld hervormd waren geworden, mochten zij het kerkgebouw hebben. Maar niet al het geld. Dat vonden de hersteld hervormden niks, die wilden alles hebben! De rechtbank heeft nu bepaald: take it, or leave it!
Katwijk
Niemand weet hoeveel hersteld hervormden er in Katwijk zijn en waarom niet? Omdat het ledenbestand van de oorspronkelijke hervormde gemeente nog niet is ‘ontvlochten’ (men heeft nog niet uitgezocht wie hersteld hervormd is geworden en wie protestant). De hersteld hervormden wilden dat niet: ze wilden eerst geld van het CBZ zien. Want stel je voor: straks blijkt dat er helemaal niet zoveel hersteld hervormden zijn. Dan zouden ze ook minder geld krijgen. Dus werd er een schatting gemaakt van het aantal leden. Nu de voorziening is getroffen, wil de gemeente best gaan tellen.
Melissant
Alles eerlijk delen! De meeste Melissanters waren hersteld hervormd geworden en dus mochten ze van de CBZ het kerkgebouw hebben, maar dan mogen de hervormden er ook gebruik van maken. Mooi niet, dachten de hersteld hervormden en gooiden de deur dicht. De rechter werd er bij gehaald en zei: Eerlijk delen jongens, eerlijk delen.
Montfoort
Ook de Montfoorters moeten hun kerk delen, maar de hervormden hebben voorrang. De hersteld hervormden mogen de zondagse diensten dus pas om half 12 houden, na de hervormden. Dat vonden de hersteld hervormden helemaal niks. Ruzie, en de hersteld hervormden gingen in de tussentijds kerken in een loods. Totdat de gemeente hen boetes oplegde, want kerken in een loods, dat mag niet. En dus keerden ze weer terug naar de kerk. Maar ze blijven boos over de kerktijden.
Goedgelovig.nl 
zijn dat muslims of zo
In eerste instantie was ook in de naam van de Hersteld Hervormde Kerk hun intentie nog duidelijker zichtbaar: de Hersteld Nederlandse Hervormde Kerk. (Voor de puristen: Nederlandse. Met een e erachter. Dat betekent: in Nederland. Nederlands Hervormd zou namelijk betekenen: Hervormd op z’n Nederlands.) Maar dat mocht niet van de rechter. En dat was toen het eerste verlies, dat ze – mokkend – moesten nemen. Vervolgens kwam veel kerkvolk er toen pas achter hoe die Hervormde Kerk eigenlijk in elkaar stak. Was het een AH met zetbazen of een AH met eigenaren? Zelf heb ik altijd gedacht dat het tweede model van toepassing was, net als bij de Gereformeerde Kerken. Mis poes! De centrale synode was in de Hervormde Kerk over veel zaken de baas; in ieder geval over de kerkelijke bezittingen. En zo kan het dus gebeuren, dat het Hersteld Hervormde kerkvolk in Nederhemert jaren, ja eeuwenlang zich het schobbes heeft geofferd aan de kerk, in 2004 in de wachtstand werd gezet over wat er zou gaan gebeuren met het eigendomsrecht. Ik voel als rechtgeaarde dwarsligger van harte met ze mee! Dit lijkt werkelijk nergens op.
Overigens heb ik ooit een droom gehad. Ik wilde schoolmeester worden in Nederhemert ZZ (Zuidzijde). Prachtig, rustig gelegen gehucht met een fantastische natuurcamping (o.a. douche met koud water als hoogste comfort). Helaas. Ik heb de droom nooit kunnen verwezenlijken. Er staat nl. geen school.
zucht, wat een droevenis. De Bijbel zegt daar ook iets over (iets??? heel veel maar laat ik me beperken tot 1 ding) :
1 Korintiërs 6:5-7a
“Ik zeg het om u te beschamen. Is er dan bij u geen enkel wijs man, die uitspraak zal kunnen doen tussen broeders? Zoekt nu de ene broeder recht tegen de andere, en dat bij de ongelovigen? Maar dan is de zaak voor u reeds geheel verloren, dat gij tegen elkander rechtszaken hebt.”
@ Oscar de Tweede
De synode is de bijeenkomst van vertegenwoordigers van alle classes en de classes is opgebouwd uit vertegenwoordigers van de gemeenten. De synode spreekt dus namens alle gemeenten. Als de synode dan besluit samen te gaan met een andere kerk, dan gaat dus de hele kerk over. Dan kan je niet in je eentje zeggen:
“Ik hoorde er tot gisteren helemaal bij, maar nu ze dit besluit genomen hebben, hoor ik er niet meer bij.”
Of eigenlijk: “horen zij er niet meer bij.” Want zij zagen zichzelf als enige echte voortzetting van de hele Hervormde kerk! De rest was geen Hervormde Kerk meer, maar was eruit gestapt… 😕
Het gaat er dus uiteindelijk om of je wilt samenwerken met andere gemeenten en ook naar elkaar wilt luisteren en ook samen beslissingen wilt nemen die alle gemeenten aangaan.
Veel evangelische gemeenten gaan nu juist die kant op. Nadat ze eerst helemaal uitgingen van een autonome lokale gemeente zoeken nu juist zoveel mogelijk samenwerkingsverbanden. Want in je eentje red je het niet op de langere termijn. Dus ook als rechtgeaarde dwarsligger niet… 😉
@ Onno
Voor de duidelijkheid: de Hersteld Hervormden spanden de rechtszaken aan, nadat ze de hele rechtsgang binnen de kerk zonder succes hadden afgelopen…
@Pittig, en toch klopt het dan nog steeds van geen kant natuurlijk waarbij zij die hiervoor verantwoordelijk zijn uiteindelijk verantwoording zullen moeten afleggen voor God. Ergens is er iets goed mis als 2 partijen binnen de kerk elkaar voor de wereldse rechter slepen. Zo zou het niet moeten zijn. Zonder dat ik daarbij wil gaan wijzen met de vinger.
@ Onno: dat doe je al, en dat is niet erg.
@ Pittig: Je schrijft: “De synode is de bijeenkomst van vertegenwoordigers van alle classes en de classes is opgebouwd uit vertegenwoordigers van de gemeenten. De synode spreekt dus namens alle gemeenten. Als de synode dan besluit samen te gaan met een andere kerk, dan gaat dus de hele kerk over. Dan kan je niet in je eentje zeggen:
“Ik hoorde er tot gisteren helemaal bij, maar nu ze dit besluit genomen hebben, hoor ik er niet meer bij.” (Einde citaat).
Ik ben van mening, dat een plaatselijke gemeente wel degelijk kan zeggen: ” Ik hoorde er tot gisteren bij, met veel zorgen en bedenkingen, maar nu de grote meerderheid o.i. het pad der vaad’ren definitief verlaten heeft en het heeft aangelegd met anders gelovigen, nu besluit ik dat zij er niet meer bijhoren en wil ik met andere bijbelgetrouwe gemeenten de Hervormde kerk voortzetten. En de spullen alhier zijn en blijven van ons.”
Daarnaast zie ik ook wel de voordelen van een bovengemeentelijk verband. Maar niet als bovenliggende regeerders en bezitters.
Overigens: per datum van de PKN-fusie heb ik toentertijd mijn lidmaatschap be-eindigd. En daar sta ik tot op heden voor 100% achter. En ben dus vrolijk evangelisch.
@ Oscar de Tweede
Maar het bezit van de Hervormde Kerk in een plaats is toch van de Hervormde Kerk? En als de Hervormde Kerk samengaat met de gereformeerden, waarom zou het dan ineens van een andere kerk worden? het stond allemaal op naam van de Hervormde Kerk…
En de PKN is heel coulant geweest naar alle gemeenten toe. Weet je trouwens dat veel van die gemeenten, toen ze lid waren van de Hervormde Kerk, al menige keer naar de wereldlijke rechter stapten omdat ze het niet eens waren met bepaalde beslissingen? En weet je waar die beslissingen over gingen? Geld…
En als je elke keer dat je het niet in alles eens bent met je kerk gaat splitsen, dan hebben we binnenkort 8 miljoen kerken in Nederland.
Wat was het probleem waar de Hersteld Hervormde Kerken zo’n bezwaar tegen hadden? Ging dat om de kern van het geloof? Eééécht niet. Details!
Ze zeiden dat we met de gereformeerde kerk allemaal vrijzinnigen binnenboord kregen… (die zaten ook al in de Hervormde Kerk en de gereformeerden kenden ook veel confessionelen). Dat we met de Luthersen een andere theologie binnenboord haalden (hoewel ze wel de Leuenbergse Concordie hadden ondertekend die verzoening wilde tussen Calvinistischen en Luthersen) etc. etc.
Maar waarom ben jij er juist toen uit vertrokken? Houd jij niet van eenheid tussen christenen? 😉
En áltijd krijg je bij discussies als deze heilige boontjes die zeggen: ‘dat mat je niet grappig vinden! Je moet dat juist erg droevig vinden.’
I don’t care: Ik vind het ontzettend vermakelijk.
@ mp
Het zou nog beter zijn als de betrokkenen er zelf ook om zouden gaan lachen… 🙂
Tot zover dit reclameblok voor Koning Jezus en zijn Bruid.
http://www.reverendfun.com/?date=20030714
Ik heb een nieuwe naam: Nederlands Ongesteld Hervormd
@ Goedgelovig
Laat me raden, weer een IKON artikel? 😉
Het blijft lachen met die fundamentalisten, ongeacht het geloof. Overigens wel apart dat in een seculiere samenleving waar staat en religie gescheiden dienen te zijn de rechter gevraagd wordt te oordelen over welke religieuze stroming de meeste rechten heeft.
@ Martin de Goede
het is niet alleen apart maar ook onbijbels:
Zie : 1 Ko 6: 1-7
Je zou kunnen zeggen: als niets meer helpt mogen wij ons toch ook ‘op de keizer beroepen’ (de rechter) in geschillen met medebroeders?
Als Paulus zich op de keizer beroept (de rechter), doet hij dat niet in een geschil met medegelovigen, maar in verbinding met valse beschuldigingen van de Joodse overheid. Die constatering is wel van belang.
Als tweede:
In 1Ko 6: 1-7 gaat het om geschillen tussen gelovigen onderling. Zulke zaken moeten binnen de kerkelijke gemeente worden opgelost. Als dat niet lukt is het beter onrecht te leiden volgens Paulus..
Dat is dus wel wat anders dan wat de hersteld Hervormdn hier doen….(lijkt mij)
@Ruben Hadders: Raden mag, maar we zeggen niets. 😉
@ Albert
Maar ja, Paulus kon ook flink ruzie maken en wilde ook maar al te graag dat andersdenkenden eruit gegooid zouden worden…
@Pittig
Paulus was als kind ook al een dwingeland.
Petrus was als kind ook al gewelddadig 😉
Veel kan de Hersteld Hervormden worden verweten. Maar 1 ding niet! Ze hebben decennia lang geleden onder de synodale structuur van de N.H.K. en zijn desondanks tot 2004 binnen de kerk der vaad’ren gebleven. Ze hebben geleden onder de Kerkorde van 1951; onder de Barthiaanse opvattingen, de teloorgang van de opvattingen van de drie formulieren van enigheid, onder de toelating van de vrouw tot het ambt, onder het homostandpunt, onder het lidmaatschap van de Wereldraad van Kerken, onder anti-Israel opvattingen binnen de kerk, onder de secularisatie , onder vrijzinnigheid, etc. etc. Hun stem werd niet gehoord, nauwelijks gehoord, ze werden vaak bespot, ze zijn in de hoek gezet, afgeserveerd, dat alles onder het mom dat de meerderheid (met leeglopende kerken) er anders over dacht. Ze hielden decennia lang de eigen financiele broek keurig omhoog, hadden eigen organisaties, die heel goed werk hebben verricht. Hun offervaardigheid is werkelijk voorbeeldig.
Te zeggen, dat de Hersteld Hervormden het alleen te doen zou zijn om geld en macht, is of het veronachtzamen van de geschiedenis, of een miskenning. Het getuigt van werkelijk weinig inzicht in die groep.
Ik heb tijdens verjaardagen, bijeenkomsten, in kerkbladen en publicaties de diepe emoties, hun gebeden, hun verdriet, boosheid, machteloosheid, oprechtheid en ja, ook hun kleinmenselijkheid, van dichtbij meegemaakt. Ik ben ze erom gaan waarderen.
Maar ik wil, opkomende voor mijn ouders en familie, er gewag van maken, dat bezittelijke zaken echt op de achtergrond stonden en staan.
Zelf ben ik tot andere inzichten gekomen en dat leidde tot het verlaten van de kerk der vaad’ren. Adieu, ik wens jullie het beste enne, waardeer die Hersteld Hervormden, omdat zij zo heerlijk protestant zijn!
In de Bommelerwaard zijn op meer plaatsen problemen met de HHK geweest, o.a. in Gameren. De predikant ter plaatse, ds. A.C. Rijken is overigens een van de hoofdmannen van de GBS. Na een soortgelijke zaak als in Nederhemert moesten de zaken overgedragen worden aan de Hervormde Gemeente.
Dan vraag ik me af of ze dit deel van de lofzang van Maria nog zingen:
[i]Hij zag geen [b]rijken[/b] aan,
Maar heeft z’, in hunnen waan,
Gans ledig weggezonden.[/i]
@ Oscar de Tweede
Wat jij allemaal zegt over die rechtse groep toen ze nog in de Hervormde Kerk zaten, geldt voor de Gereformeerde Bond. Maar de meeste Bonders zijn gewoon meegegaan naar de PKN…!
Je had drie groepen ‘Bonders’ — links (‘EO-richting’ zeg maar), midden (‘goed’ gereformeerd) en rechts. Die rechterkant las preken uit de 17e eeuw in hun diensten voor, hun dominees weigerden om met vrouwelijke collega’s uit de Hervormde Kerk om te gaan, ze vormden aparte gemeenten binnen de Gereformeerde Bond, ze voerden al de ene seculiere rechtszaak na de andere tegen de Hervormde Kerk (altijd om geld en altijd verloren), etc.
Ik heb als student een aantal van de latere predikanten die voor de scheuring zorgden meegemaakt (apart hoeveel jonge predikanten aan die scheuring bijgedragen hebben…). Ik was toen nog evangelisch-confessioneel, dus lag kerkelijk gezien dicht tegen hen aan. Maar dat hielp niets. Er was toen al niet een redelijk gesprek met ze te voeren. Ze vonden zelfs hun eigen Gereformeerde Bonds docenten te vrijzinnig… En je wilt niet weten hoe ze met vrouwelijke studenten of docenten omgingen. Daar hebben die vrouwen nog trauma’s van. Het was een wereld van verschil met andere Gereformeerde Bonders die zich terdege ervan bewust waren dat we samen één kerk vormden.
En dat ze moesten lijden onder Barthiaanse opvattingen, vrijzinnigheid enz…. alsof ze daartoe gedwongen werden. Nee, dat was juist het doel van hun bestaan! Toen de gereformeerden zich met Kuyper afscheiden van de Hervormde Kerk werd even later de “Gereformeerde Bond ter verdediging van de waarheid binnen de Hervormde Kerk” opgericht. Zij wilden binnen de Hervormde Kerk blijven om te getuigen van de waarheid!
En als je uit een kerk stapt, dan lijkt me dat je dat doet vanwege een nieuwe ontwikkeling, niet vanwege zaken die er daarvoor ook al tijden lang waren. Want dan had je er al veel eerder uit moeten stappen. Bijvoorbeeld:
1. Ze protesteerden tegen de PKN, omdat de vrijzinnigen uit de gereformeerde kerk er bij zouden komen. Maar vrijzinnigen hadden ze in hun eigen kerk ook al genoeg. En er waren ook veel confessionele gereformeerden. (let wel — dit argument is helemaal gebaseerd op het denken in termen van macht en invloed)
2. Toen de kerkorde van 1951 kwam waren ze fel tegen. Maar tijdens het Samen op Weg was dat ineens waar ze tot elke prijs aan vast wilden houden!?
3. Het enige echt nieuwe was dat de Lutherse Kerk er bij zou komen. Maar zijn de verschillen tussen Luther en Calvijn echt zo belangrijk dat je er een kerk door moet laten scheuren? En had de kerk niet al in 1973 een overeenkomst met de Lutheranen ondertekend, namelijk de Konkordie van Leuenberg?
Als ze echt principieel waren, zouden ze er dus al eerder uitgestapt zijn. Er viel gewoon niet mee te praten. De PKN heeft zoveel stappen hun kant op gedaan. Zo ver dat de Remonstrantse kerk al afhaakte. Maar ja, als je er van overtuigd bent dat je de waarheid tot in details kent…
Dus: niemand was heilig, iedereen aan alle kanten maakte fouten, maar als er één plaats is waar er tijdens het hele Samen op Weg proces oneerlijk, onlogisch en onhistorisch werd gesproken, dan was dat wel in de kant die nu Hersteld Hervormd is. Ik geef niet de gewone kerkleden daarvan de schuld, maar wel de predikanten om wat ze allemaal riepen en hoe ze hun gemeenteleden erin meezogen.
Ik kan de Hersteld Hervormden ook waarderen om hun vasthoudendheid, hun toewijding, hun opofferingen. Maar dat kan ik ook bij fanatieke communisten.
@ Oscar de Tweede
Op een meer persoonlijke noot — dat zal wel wat voeten in de aarde gehad hebben dat jij naar een evangelische gemeente overstapte. Ook met volwassendoop en zo?
En ik kan het een beetje lastig met elkaar rijmen dat jij aan de ene kant de Hersteld Hervormden zo verdedigt, terwijl je aan de andere kant blijkbaar zelf ook genoeg redenen zag om ze te verlaten…