Willem Ouweneel, de trinspindoctor

Vandaag verschenen in het ND en Trouw de langverwachte artikelen over de activiteiten van TRIN in Birma. De waarde van het journalistieke veldonderzoek van het duo Smouter en Van Dam is dat nu ook aantoonbaar is komen vast te staan dat de claims van TRIN over opwekking en genezingen in den vreemde, het oncontroleerbare verre buitenland, niet kloppen. Maar wie de reputatie van Mattheüs van der Steen kent en ons dossier De TRIN-spin heeft gevolgd, voelde al wel aan dat deze uitkomst onvermijdelijk was. Goedgelovig zet de belangrijkste punten uit de artikelen in het Parool, ND en Trouw op een rijtje.

Het artikel in het Parool gaat over het concert van Jesus Culture in de Heineken Music Hall, wat overigens voor de helft uit een preek, een  TRIN-boekpromotie en gebedsgenezing bestond, tot de beheerders van de HMH zelf ingrepen. Smouter beschrijft dat Mattheüs een meester-overdrijver is en graag samenwerkt met bedieningen die zich eveneens onderscheiden met megalomane uitspraken. Zoals de leider van Jesus Culture die stelt: “We willen een geestelijk vuur ontsteken in Amsterdam en willen de cultuur in dit land transformeren. Er staan allerlei bijzondere dingen te gebeuren.” Dit artikel staat inmiddels online.

“De mensen die écht iets aan zo’n bijeenkomst kunnen hebben, zie je niet, of ze worden in busjes uit de armste wijken aangevoerd om te klappen voor het voedsel dat ze uitgereikt krijgen.”

Het artikel in het ND (achter de betaalmuur) beschrijft gedetailleerd hoe TRIN in Birma heeft geopereerd. Smouter en Van Dam komen in hun reconstructie met een aantal ontluisterende feiten. Christenen van Chin-stam in Birma (de partners van TRIN) werken volgens hen met westerse kerken en organisaties samen omwille van geld. Zo’n beetje elke  Chin-kerk heeft een weeshuis en een bijbelschool waarvoor in het westen fondsen worden geworven. Soms opereert dezelfde kerk onder verschillende namen om donors wijs te maken dat ze een uniek project steunen. Het geld komt niet altijd goed terecht; kerkleiders leven er goed van, volgelingen leven soms nog in schrijnende armoede. Voor de buitenlandse partners worden conferenties georganiseerd waarmee zij naar het thuisfront toe ‘bijzondere openingen in Birma’ kunnen claimen, maar die uitsluitend christenen bereiken.

Smouter sprak met een aantal christelijke leiders en zendelingen in Birma die deze praktijken bevestigen. “Ze organiseren aan de lopende band grote conferenties, met hulp en geld van buitenlandse zendelingen. Daar zijn ze dan ook allemaal, zodat het er uitziet als een succes. Maar de mensen die écht iets aan zo’n bijeenkomst kunnen hebben, zie je niet, of ze worden in busjes uit de armste wijken aangevoerd om te klappen voor het voedsel dat ze uitgereikt krijgen.” Aldus een lokale bron. En en andere bron verklaart: “Ik was erbij, toen een Chin-voorganger met een weeshuis naar zijn geboortedorp belde en gewoon een stel weeskinderen bestelde. De buitenlandse financier verwachtte groeicijfers.”

Toen Mattheüs van der Steen een uitnodiging ontving om in Birma te spreken, heeft hij zich niet goed verdiept in de plaatselijke cultuur. Nederlandse gevers van TRIN dachten bij te dragen aan ‘opwekking en transformatie’ in Birma, maar financierden daarmee eigenlijk een dubieuze keten van projecten, niet bestaande genezingen en opgeklopte conferenties. Smouter vat het zo samen: “Het lijkt erop alsof verder iedereen in de keten tevreden is. Ds. Thang kan met de gelden die hem vanuit Singapore, Harderwijk en Los Angeles worden toegestuurd zijn weeshuis, bijbelschool en kerk in de lucht houden en er een goed leven voor zichzelf en zijn familie op nahouden. Van der Steen kan zowel in eigen land als internationaal uitpakken met verhalen over een land dat in de beleving van velen nog altijd mysterieus en gesloten is.”

“Van de bijeenkomst herinnert ze zich vooral ‘een heel goed gevoel’, maar haar dochter geeft aan dat haar oogproblemen die dag niet structureel zijn verbeterd.”

In het artikel in Trouw (wel beschikbaar) komt naar voren dat niet alleen de jongens op een Birmese blindenschool niet zijn genezen van hun beperking, maar dat ook de andere door TRIN geclaimde genezingen hebben niet plaatsgevonden. Smouter en Van Dam controleerden vier van de 229 genezingen die Willem Ouweneel op zijn weblog opvoerde. Drie mensen bleken niet te bestaan. Een oude vrouw had op haar getuigenisformulier ingevuld dat ze ‘liever dood’ wilde zijn vanwege haar blindheid, maar dankzij Gods schepping nu weer volledig kon zien. ‘Trinteam, bedankt!’ Smouter schrijft hierover: “Als we haar bezoeken in Burma blijkt de 74-jarige vrouw, Naw Tun May, inderdaad oogproblemen te hebben, die volgens haar dochter door haar ouderdom komen. Ze zegt dat ze sinds de bijeenkomst haar dokter niet meer bezoekt, omdat ze gelooft dat alleen God haar problemen kan oplossen. Van de bijeenkomst herinnert ze zich vooral ‘een heel goed gevoel’, maar haar dochter geeft aan dat haar oogproblemen die dag niet structureel zijn verbeterd.”

Trin en het reisgenootschap, waaronder Ouweneel, wilden niet reageren op de bevindingen, onder meer om “kwetsbare personen in Burma niet verder te schaden.” Een zendeling in Burma, die omwille van zijn werk anoniem moet blijven, geeft echter tegenover Trouw aan dat “de enige schade die het mensen in Burma kan brengen, is dat de geldstroom wat minder wordt. Dat zou, wat mij betreft, trouwens een zegen zijn, omdat dit het begin van herstel van christelijke waarden onder christenen in dit land zou zijn”. De zendeling zegt dat sommige Burmese christenen “honderden kerken, bijbelscholen en weeshuizen oprichten om geldstromen van westerse christenen aan te trekken.”

“Jullie zijn toch te sceptisch om er een bewijs in te kunnen zien.”

Wat in de artikelen in het ND en Trouw vooral opvalt is de kwalijke rol die Willem Ouweneel heeft gespeeld. Op zijn blog meldde hij dat de genezing van de blinden op film was gezet, maar journalisten en andere critici die hiernaar vroegen kregen het materiaal niet te zien. “Jullie zijn toch te sceptisch om er een bewijs in te kunnen zien,” aldus Ouweneel. “Niemand hoeft ons getuigenis aan te nemen, maar iedereen die het bestrijdt, moet zich wel afvragen of hij/zij niet met de Grote Genezer zelf strijdt. Laten wij ervoor oppassen elkaars getuigenissen als leugens af te doen en te veroordelen.” Hoe Ouweneel, geconfronteerd met de feiten, reageert, kun je zien in de EO-reportage die zo wordt uitgezonden. Smouter stelde 10 kritische vragen op die presentator Andries Knevel aan Ouweneel zou kunnen stellen.

In de publieke opinie heeft Ouweneel zijn geloofwaardigheid flink verspeeld. In een hoofdredactioneel commentaar merkt Peter Bergwerff van het ND op: “Van een erudiet man als hij zou men anders verwachten. Van zijn eerdere hardnekkige pleidooien voor de Nigeriaanse wonderdoener T.B. Joshua (critici moesten er volgens hem mee rekenen dat ze wel eens de zonde tegen de Heilige Geest konden bedrijven) wordt vandaag niets meer vernomen.”

Wordt vervolgd!

DE LAATSTE UPDATES:

Ouweneel reageert op zijn eigen website

De Uitzending van ‘Door De Wereld’

Pittig analyseert de uitzending en toont aan op welke punten Ouweneel keihard liegt

NASCHRIFT:

Het plaatje van Ouweneel als clown is afkomstig van weblog Troebel Water. De maker heeft ons gevraagd de bron te vermelden. Het verwijst naar de Joker van Batman, een ietwat sinistere figuur. Het ‘why so serious’ is een fameuze quote en de opgeplakte grijns komt uit de stripversie van Batman’s Joker.

Advertentie